Bij sommige mensen vliegen de kilo’s eraf als ze even op hun eetpatroon letten. Maar bij veel mensen gaat dat minder vanzelfsprekend. Die doen nog zo hun best maar niks helpt. Moedeloos kun je ervan worden.
In de meeste gevallen zijn je hormonen uit balans en is er een lichamelijke oorzaak dat succesvol afvallen in de weg staat zonder dat je het zelf weet. Je kunt dan wel naar een huisarts gaan maar die zal je dan weer doorsturen naar een diëtiste met het advies een dieet te volgen in combinatie met meer bewegen zonder er rekening mee te houden dat er weleens andere oorzaken mee spelen waardoor je in gewicht toeneemt of niet kunt afvallen. In feite ben je dan aan het dweilen met de kraan open. De oorzaak van het probleem wordt niet opgelost. Sterker nog, het wordt vaak alleen maar versterkt!
Mogelijke oorzaken van het niet of moeizaam afvallen zijn:
- Verminderd verzadigingsgevoel
- Verslaafd aan koolhydraten
- Vermindering van het basaalmetabolisme
- Traagwerkende schildklier
- Bijnieruitputting
- Insulineresistentie
- Je eet te weinig gezonde vetten
- Hormonale verstoringen (stress, schildklier, bijnier, disbalans tussen progesteron en oestrogeen etc.)
Het is nogal een rijtje aan oorzaken die ervoor kunnen zorgen dat je niet of nauwelijks afvalt. Het zou ook kunnen dat er niet één maar meerdere oorzaken zijn waar je mee te maken hebt. Elke oorzaak moet wellicht op een andere wijze behandeld worden.
Om erachter te komen waarom je niet afvalt ga ik samen met je achterhalen wat de oorzaak kan zijn. Dit kan ook worden ondersteund door een bloedtest want meten = weten. Als we die gevonden hebben maak ik een op maat programma voor je om zo te gaan werken naar herstel van de hormoonbalans. Afhankelijk van de ernst van de klachten en diversiteit van de disbalansen zul je naar verloop van tijd gaan merken dat je weer beter in je vel gaat zitten en dat je weer langzaamaan gaat afvallen. Dus we gaan eerst de oorzaak achterhalen en daarna werken aan het herstel.
Wat is insulineresistentie?
Bij insulineresistentie zijn lichaamscellen als het ware ongevoelig geworden voor het hormoon insuline. De reden hiervan is dat insulinereceptoren niet meer goed reageren op de aangeboden insuline. Hierdoor wordt glucose minder goed in de cellen opgenomen, kan de bloedsuikerspiegel op de lange termijn gaan stijgen, hierdoor kan prediabetes ontstaan en in het ergste geval zelfs diabetes type 2, ouderdomssuikerziekte.
Vaak is er sprake van insulineresistentie bij het metabool syndroom. Het metabool syndroom is een combinatie van problemen die mensen hebben voordat ze diabetes krijgen.
Dit geeft een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Er is meestal sprake van metabool syndroom als je een grote buikomvang hebt en twee of meer andere klachten zoals: verhoogde bloedsuiker, hoge bloeddruk, hoog cholesterol en overgewicht. Maar er zijn ook slanke mensen met ongevoelige insulinereceptoren.
Wat is bijnieruitputting?
Bijnieruitputting is een aanduiding voor een overbelast stress-systeem zoals bijvoorbeeld bij een burn-out.
Om stress aan te kunnen maakt de bijnier onder andere de hormonen adrenaline en cortisol aan. Zo lang deze aanmaak in balans is gaat alles goed. Maar wat er kan gebeuren bij chronische stressbelasting is dat de bijnier zoveel van deze hormonen heeft moeten aanmaken dat deze niet meer goed functioneert.
Op dat moment kan de aanmaak van adrenaline en cortisol niet meer goed anticiperen op de stress die op het lichaam staat en zal het lichaam bij het ’s ochtends wakker worden en als reactie op stress niet paraat staan om te doen wat het zou moeten doen. Dit gaat gepaard in verschillende gradaties en wordt uitgeputte/uitgedaagde bijnier genoemd. De bijnier functioneert nog wel, maar anticipeert niet goed op stressprikkels, een lage bloedsuiker, ontstekingen en het dagritme. Het slaappatroon kan hieronder lijden en het immuunsysteem kan verstoord raken. Er zijn nog veel meer klachten en symptomen toe te wijzen aan bijnieruitputting.
Als er sprake is van langdurige stress dan zetten we ons lichaam in de overlevingsstand. Cortisol verhoogt de bloedsuikerspiegel, die vervolgens met een hoge aanmaak van insuline in toom moet worden gehouden. Veel insuline betekent dat je sneller energie als vet opslaat – vooral in de buikstreek – en minder vet verbrandt. Het stresshormoon cortisol laat dus het buikvet groeien. Een ontspannen leefwijze is dus belangrijker dan je denkt om je buik plat te krijgen en te houden. Langdurig intensief en te vaak sporten, zoals het lopen van een marathon, verhoogt juist de aanmaak van cortisol en is dus af te raden. Veel langeafstandslopers zijn mager maar hebben een buikje!
Wat is vermindering van het basaalmetabolisme?
Je hormonen bepalen het energieverbruik van het lichaam in rust. Dat noemen we basaalmetabolisme. Basaalmetabolisme is de stofwisseling die nodig is om de minimale hoeveelheid energie te leveren die noodzakelijk is voor primaire levensprocessen. Denk aan ademhalen, spijsvertering, hartslag en groei van huid, haren en botten. Als je dus een vermindering van het basaalmetabolisme hebt dan is je stofwisseling oa vertraagd. Alles wat je dus eet wordt minder snel verbrand met aankomen als gevolg.
Wat is een traagwerkende schildklier?
Een vertraagde schildklier betekent dat de schildklier te weinig schildklierhormoon (T4 of thyroxine) produceert. Soms functioneert de schildklier niet goed omdat er een andere hormonale verstoring onder ligt, zoals bijvoorbeeld bijnieruitputting. Daarnaast kunnen er symptomen van een langzame schildklier zijn ondanks de oorzaak en remedie niet schildklier gerelateerd is.
Veel voorkomende oorzaken zijn:
- Erfelijk bepaald
- Te streng lijnen in de vorm van crash diëten, je lichaam moet gaat overleven.
- Te veel sporten en/of te zwaar, je lichaam gaat als het ware in de overlevingsstand.
- Te veel stress
- Bijnieruitputting
- Burn-out
- Overgang
- Vitamine te kort door slecht eten of een slechte darmwerking
- Lekkende amalgaamvullingen
- Roken
- Verslechterde leverwerking
Een milde vorm van een traagwerkende schildklier hoeft niet altijd met medicijnen behandelt te worden. Het aanpassen van je leefstijl is vaak al voldoende. Dat komt omdat er dan vaak ook een onderliggende oorzaak is die aangepast moet worden. Bij een intake afspraak gaan we opzoek naar de oorzaak van de traagwerkende schildklier.
Wat is een verminderd verzadigingsgevoel (leptine)?
Als je klaar bent met je maaltijd ontstaat er normaal gesproken een verzadigingsgevoel zodat je voldaan bent en stopt met eten. Dit hormoon noemen we leptine. Het hormoon dat zorgt dat je een hongergevoel krijg heet ghreline. Het is mogelijk dat het hormoon leptine (het verzadigingsgevoel) niet goed werkt. We zien dat vaak bij mensen met overgewicht, daar blijft het ghreline niveau te hoog waardoor het hongergevoel blijft en men dus geen seintje krijgt dat het genoeg heeft gehad.
Oorzaken kunnen zijn:
Teveel crash diëten
Hormonale disbalans
Tekort aan vitamines
Teveel suikers eten
Chronisch slaaptekort
Door het volgen van een crashdieet reageert je lichaam op het gewichtsverlies en te korten aan vitamines ed door meer ghreline te produceren. Hierdoor heb je meer honger. Het verzadigingsgevoel werkt dus niet meer goed omdat het hormoon leptine uit balans is. Op reactie van het crashdieet kan ook de schildklier trager gaan werken. Je metabolisme raakt dan dus in de war.
Leptine wordt voornamelijk door vetcellen aangemaakt en zorgt voor een onderdrukking van het hongergevoel. Als leptine goed wordt afgegeven, zit je lekker vol na een maaltijd en kun je een aantal uur vooruit voordat je weer honger hebt. Ghreline wordt vooral aangemaakt in de maag en zorgt juist voor het opwekken van eetlust. Hoe meer vet er beschikbaar is, des te meer leptine er gemaakt wordt. Als je voldoende vetreserves hebt, zorgen de hersenen ervoor dat je je niet al te druk meer maakt over eten. Leptine laat jouw lichaam dus weten hoe je er qua vetreserves op de lange termijn voor staat. Wordt leptine niet goed afgegeven, dan kun je eten wat je wilt, je blijft honger en een onverzadigd gevoel hebben.
Bij mensen met overgewicht gebeurt het vaak dat de hersenen het leptinesignaal niet meer opmerken. Dat kan worden veroorzaakt doordat de hersenen “doof” geworden zijn voor de signalen die door leptine worden afgegeven of doordat het transport van leptine naar de hersenen wordt geblokkeerd.
Dit wordt leptineresistentie genoemd. Hierdoor “weten” jouw hersenen eigenlijk niet dat je voldoende vet hebt opgeslagen. Hierdoor vormt voeding de hele dag door een grote verleiding voor je en dat is heel vervelend als je gewicht wilt verliezen. Het aanpassen van je leefstijl in combinatie met een ander eetpatroon kan in de meeste gevallen het probleem oplossen.
Wat is een koolhydraatverslaving?
Je hoort het steeds vaker dat mensen een koolhydraatverslaving hebben. Dit komt vaker voor bij mensen met overgewicht. Ze hebben een overdreven drang naar koolhydraten als suiker, brood, gebak, koekjes, pasta, ijs en frisdranken.
Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor een koolhydraatverslaving:
- Langdurige crash diëten
- Verlaagd serotonineniveau
- Suikerspiegelstoornissen
- Hormonale disbalans
- Medicatiegebruik
- Verkeerde voeding
- Toxische stoffen
- Verslavingen zoals roken, alcohol, cafeïne
- Verstoorde darmflora
Een koolhydraatverslaving is geen echte verslaving zoals een drugs- of alcoholverslaving. Craving is een beter woord ervoor, dat is een soort behoefte waar je maar met moeite nee tegen kunt zeggen. Zo’n behoefte zegt iets over wat er in je lijf gebeurt. Ons lichaam laat je namelijk op allerlei manieren weten dat er je een hormonale disbalans hebt.
Iedereen heeft koolhydraten, vetten en eiwitten nodig om energie te maken. Koolhydraten worden in de vorm van glucose gebruikt door je spieren, organen, hersenen en je immuunsysteem. Je lichaam gebruikt koolhydraten als energiebron, maar schakelt ook heel goed over naar de vetverbranding.
Bij mensen met een hormonale disbalans ligt dat helaas anders. Als je bijvoorbeeld insulineresistent bent geworden is het lastiger om glucose als energiebron te gebruiken, omdat glucose dan niet zo makkelijk de cel in kan. En toch heb je glucose nodig voor de hersenen, spieren en je immuunsysteem. Deze drie essentiële onderdelen van het lichaam kunnen ook wel vetten gebruiken maar dat gaat minder makkelijk, de voorkeur is toch glucose.
Het immuunsysteem gebruikt bij een laaggradige ontsteking alleen glucose. Dit kan een ‘koolhydraatverslaving’ veroorzaken. Bij een laaggradige ontstekingsreactie is het immuunsysteem chronisch licht actief, bijvoorbeeld bij de bestrijding van een ongewenste indringer zoals een bacterie, virus, parasiet of schimmel. Het verbruikt daarbij glucose, vanuit de koolhydraten die je eet of vanuit eiwitten als je niet voldoende koolhydraten eet.
Bij zo’n ontstekingsreactie vraagt je lichaam dus om koolhydraten en ga je snaaien of bergen brood, rijst en pasta eten. Je denkt dan dat je geen wilskracht hebt omdat je er niet tegen op gewassen bent en MOET eten. Je hoofd zegt dan nee maar je lijf zegt ja.
Je lichaam bewijst je dus een dienst door je te laten weten dat er iets aan de hand is. Maar dat wil niet zeggen dat je moet toegeven aan deze snaaibehoefte. In zo’n geval moet je dus wel koolhydraten eten maar de juiste koolhydraten. Dan hebben we het over complexe koolhydraten die traag worden afgebroken zoals havermout, ongebrande noten, volkoren rijst-pasta-brood, groente en fruit.
Het belangrijkste is dat je op zoek gaat naar de bron van de ontstekingsreactie. Dus waarom is je immuunsysteem te actief. Het zou een bacterie kunnen zijn zoals een candida infectie, hardnekkig virus of een darminfectie. Het is niet iets dat je alleen kunt achterhalen. Hiervoor kun je het beste de hulp inschakelen van een hormooncoach om achter de oorzaak te komen. De coach stelt dan een programma voor je op waarmee je aan de slag kunt om de ontsteking aan te pakken.
