Wat zijn nou hormonen?
Hormonen zijn stofjes (signaalstofjes ofwel neurotransmitters) die worden aangemaakt in verschillende lichaamsklieren zoals de geslachtsorganen, alvleesklier, pijnappelklier, hypofyse, schildklier en bijnier. Vanuit deze klieren verplaatsen de hormonen zich via het bloed door ons lichaam, tot ze hun doelorgaan bereikt hebben.

Hormonen helpen bij verschillende lichaamsfuncties en processen en hebben invloed op vruchtbaarheid, celgroei, eetlust, stofwisseling, emoties, gedrag, lichaamstemperatuur, energielevel, immuunsysteem, spijsvertering, orgaanfuncties en nog veel meer. Voorbeelden van bekende hormonen zijn: cortisol, adrenaline, insuline, serotonine, melatonine, ghreline en leptine en de geslachtshormonen progesteron, oestrogeen en testosteron.

Hoe verplaatsen ze zich in ons lichaam?
Hormonen verplaatsen zich door het lichaam via het bloed. Hoe ze zich in het bloed verplaatsen is afhankelijk of het hormoon water- of vetoplosbaar is. De meeste hormonen zijn wateroplosbaar en kunnen dus vrij in het bloed getransporteerd worden. Het schildklierhormoon bijvoorbeeld is niet wateroplosbaar en moet zich aan een eiwit in het bloed binden om zich te kunnen verplaatsen. Daarom is orthomoleculaire voeding (hormoonproof eten) zeer belangrijk om ervoor te zorgen dat je hormoonhuishouding goed kan verlopen. Eet je bijvoorbeeld te weinig eiwitten dan kunnen de hormonen en neurotransmitters die uit eiwitten worden gemaakt dus niet voldoende worden aangemaakt!

Oorzaken hormonale onbalans
Als je hormonen niet in balans zijn, omdat je van bepaalde hormonen te veel of te weinig aanmaakt, dan ontstaat er een verstoring in je hormoonhuishouding. Dan zit je niet lekker in je vel en heb je gezondheids- en/of mentale klachten.

Er zijn diverse factoren die zorgen voor hormonale disbalans bij zowel vrouwen als mannen. Door je leeftijd kunnen hormonen uit balans raken, denk aan de pubertijd en de menopauze. Maar ook spijsverteringsproblemen, ontstekingen, verkeerde manier van sporten en allergieën kunnen voor een hormonale disbalans zorgen. En wat dacht je van toxines en schadelijke chemicaliën? Maar ook door heel veel soorten ziekten kan je hormoonhuishouding uit balans raken. Denk aan PCOS, diabetes, darmaandoeningen en schildklieraandoeningen. Vergeet ook een ongezonde leefstijl niet zoals het eten van te veel ongezond vet en suikers, te weinig beweging en chronische stress zijn belangrijke factoren voor een hormonale disbalans. Maar wist je dat kleine veranderingen in je voedingspatroon, je beweging en je levensstijl je hormoonbalans op een natuurlijke manier kunnen helpen herstellen?

Voorbeelden van hormonale disbalansen
Een aantal veel voorkomende mentale en emotionele symptomen zijn o.a. vermoeid zijn, geen eetlust of juist te veel eetlust hebben, stemmingswisselingen, angstig en/of depressief voelen en concentratieproblemen.

Naast mentale en emotionele symptomen kun je ook fysieke klachten hebben. bijvoorbeeld: gewichtstoe- of afname, verminderd libido, acné, haaruitval, hoofdpijn, buik- en darmproblemen, ontstekingen, blaasontstekingen, candidaklachten en huidproblemen.

Vrouwen in de overgang kunnen naast emotionele klachten ook last krijgen van zware, pijnlijke en/of onregelmatige menstruaties, opvliegers, nachtzweten, vaginale droogheid, schildklierproblemen, gevoeliger voor stress en een droge huid.

Vermoed je dat er sprake is van een hormonale disbalans? Dan is het belangrijk de achterliggende oorzaak te vinden. Zeker wanneer je klachten enige tijd aanhouden. Een hormoon coach of orthomoleculair adviseur kan je hierbij helpen. In sommige gevallen moet een hormonale disbalans medisch behandeld worden. Neem je klachten serieus. Als aanpassingen in je voeding en leefstijl deze hormonale veranderingen niet verhelpen, neem dan contact op met je huisarts om andere oorzaken uit te sluiten.
Tips om je hormonen weer in balans te krijgen

Naast hulp in te schakelen van een hormoonspecialist kun je zelf ook natuurlijk een hormonale disbalans voorkomen. Het enige dat je hiervoor moet doen is te zorgen voor een gezonde eet- en leefstijl. Hieronder wat tips.

Eet gezond
Een inkoppertje maar wel heel belangrijk, gezond eten! Onder gezond eten wordt bedoeld: onbewerkte (liefst biologisch) verse groenten en fruit, gezonde vetten, zaden en pitten, olijfolie en vette vis. Vermijd geraffineerde koolhydraten, suikerrijke voeding en eet zo min mogelijk varkensvlees en rood vlees. In verse groente en fruit zitten veel antioxidanten die het lichaam helpen zichzelf te beschermen tegen ziekten en infecties. Noten en zaden zitten vol met eiwitten, vezels en vitaminen. Vooral groene groenten helpen je om je hormonen in balans te houden omdat het je lever helpt met het teveel aan hormonen afbreken.

Zorg goed voor je darmen
Veel hormonen worden onder invloed van de goede bacteriën in je darmen gemaakt. Als je dus niet goed voor je darmen zorgt dan ontstaat hier al een hormonaal probleem omdat dan bepaalde hormonen niet goed kunnen worden aangemaakt met alle gevolgen van dien. Maar klachten in de darm leiden ook tot overbelasting van de lever (deze werken namelijk nauw samen) en dat moet je zien te voorkomen omdat er in de lever wel 600 chemische processen plaatsvinden, een druk orgaan dus die je niet wilt overbelasten!

Daarom is het erg belangrijk dat je je darmen gezond houdt. Je doet dit met een uitgebalanceerd dieet dat rijk is aan fruit, groenten en onbewerkt voedsel. Door af en toe gefermenteerde voedingsmiddelen te eten verhoog je het aantal goede bacteriën in je darmen. Voorbeelden hiervan zijn: denk bijvoorbeeld aan kefir, miso, zuurkool en kimchi.

Drink genoeg
Om te zorgen voor een goede afvoer van afvalstoffen is het belangrijk dat je dagelijks voldoende water drinkt. Beperk je cafeïne-inname en laat alcohol en suikerhoudende drankjes links liggen. Houdt het dus bij water en kruidentheeën.

Zorg voor een goede nachtrust
Ook ’s nachts is je lichaam hard aan het werk voor je. ’s Nachts worden er ook allerlei belangrijke hormonen aangemaakt. Het belangrijkste hormoon bij het slapen is melatonine dat zorgt voor het inslapen, de diepte van je slaap en hoe lang je slaapt. Een goede nachtrust helpt onze stress- en hongerhormonen onder controle houden, terwijl slecht slapen juist geassocieerd wordt met verstoorde cortisol-waardes in de ochtend. Maar er vinden ook allerlei reparatieprocessen plaats. Je kunt eigenlijk wel zeggen dat tijdens je slaap je totale hormoon- immuun- en neurotransmittersysteem wordt gereset zodat alles in balans blijft. Zorg dus voor voldoende slaap want te weinig en slecht slapen wordt gelinkt aan een hormonale disbalans.

Meer over ‘slapen’ vind je hier.

Kom in beweging/sporten
Een actieve levensstijl heeft een positieve invloed op je stemming en je energieniveau. Ze zeggen niet voor niks dat het lange zitten het nieuwe roken is. Om je hormoonhuishouding een flinke boost te geven wordt er geadviseerd om minimaal 2x per week 45 minuten krachttraining te doen. Het gaat hierbij om een hypertrofie training, dus je spieren laten groeien waarbij je hormonen aan maakt als testosteron en het groeihormoon die heel belangrijk zijn voor je hormoonhuishouding. Maar je maakt daarnaast ook de bekende feel good hormonen aan die weer je stress verminderen. Twee vliegen in een klap dus!

Stop met roken
De nicotine in sigaretten stimuleert de afgifte van adrenaline aan het bloed. Adrenaline verhoogt de hartslag, bloeddruk en bloedsuiker en versnelt de ademhaling. Doordat de kleinere bloedvaten samentrekken ontstaat er een bloeddrukstijging. Maar het vermindert ook je conditie en nog belangrijker, het verzwakt je immuunsysteem. Hierdoor zijn rokers vatbaarder en dus vaker ziek. Het advies: stop per direct met roken, bespaart je een hoop narigheid en na een jaar zijn je hormoonspiegels met een beetje geluk weer terug op het oude niveau.

Meer over roken en wat het doet met je hormoonhuishouding vind je hier.

Stress verminderen
Als we voortdurend gestrest zijn dan vermindert ons lichaam de productie van andere hormonen om meer cortisol aan te kunnen maken. Het lichaam zet dan de aanmaak van andere belangrijk hormonen ‘on hold’ om extra cortisol aan te maken. Dit is de reden dat stress mede de oorzaak is van een hormonale disbalans. Cortisol sloopt je lichaam als het ware omdat het de eiwitten van je haren, nagels, huid en spieren opeet omdat het eiwitten nodig heeft als grondstof. Je lichaam zal er alles aan doen om je te laten overleven en met afgebroken nagels en een slechte huid kun je gewoon overleven. Je lichaam is dus zeer intelligent en geeft het ook altijd heel goed aan als er iets uit balans is!

Probeer dus stress ten allen tijden te voorkomen en maak tijd vrij voor ontspanning. Sluit je niet 8 uur lang op achter je pc maar neem regelmatig korte breaks van een paar minuten. Ga in je vrije tijd lekker wandelen, sporten, lezen, yoga of bezoek eens een sauna. Heerlijk! En je hormonen zullen blij met je zijn!

Gaan je klachten niet over?
Gaan je klachten niet over door een gezonde eet- en leefstijl, plan dan een bezoek in bij een hormoon coach. Mocht dat ook niet helpen raadpleeg dan altijd je huisarts. Soms is een behandeling of medicijnen nodig om een hormonale disbalans te herstellen en de bijbehorende klachten aan te pakken. Dus bij twijfel, ga naar je huisarts om alles uit te sluiten. Je gezondheid staat voorop.